Het Wilhelmus

Het Wilhelmus
English: 'William'
National anthem of	Netherlands (Holland)
Adopted	~1572; 1932 (officially)

"Het Wilhelmus" (Dutch pronunciation: [ɦɛt ʋɪlˈɦɛlmʏs], listen (info • help)), fully known as "Wilhelmus van Nassouwe" ("William of Nassau"), is the national anthem of the Netherlands and the former national anthem of the Netherlands Antilles until 1964. Known since at least the 16th century – around the time of the Dutch Revolt – this song contains the oldest melody among all national anthems of the world. Its lyrics also date back to the 1500s, though the lyrics of "Kimigayo"—Japan's national anthem—are much older. Because "Het Wilhelmus" is so old, the origins of the composer(s) and author(s) are uncertain, but the melody has been arranged by Dutch composer Adrianus Valerius in the 1600s. It wasn't officially adopted as national anthem of the Netherlands until the 20th century.^[1]^[2]^[3]^[4]

Lyrics

Only the first and sixth verses are sung.

Dutch lyrics

Original Dutch spelling (1568)	Modern Dutch spelling	Official translation
Wilhelmus van Nassouwe Ben ick van Duytschen bloet Den Vaderlant getrouwe Blyf ick tot in den doet: Een Prince van Oraengien Ben ick vrij onverveert, Den Coninck van Hispaengien Heb ick altijt gheeert. In Godes vrees te leven Heb ick altyt betracht, Daerom ben ick verdreven Om Landt om Luyd ghebracht: Maer God sal mij regeren Als een goet Instrument, Dat ick zal wederkeeren In mijnen Regiment. Lydt u myn Ondersaten Die oprecht zyn van aert, Godt sal u niet verlaten Al zijt ghy nu beswaert: Die vroom begheert te leven Bidt Godt nacht ende dach, Dat hy my cracht wil gheven Dat ick u helpen mach. Lyf en goet al te samen Heb ick u niet verschoont, Mijn broeders hooch van Namen Hebbent u oock vertoont: Graef Adolff is ghebleven In Vriesland in den slaech, Syn Siel int ewich Leven Verwacht den Jongsten dach. Edel en Hooch gheboren Van Keyserlicken Stam: Een Vorst des Rijcks vercoren Als een vroom Christen man, Voor Godes Woort ghepreesen Heb ick vrij onversaecht, Als een Helt sonder vreesen Mijn edel bloet ghewaecht. Mijn Schilt ende betrouwen Sijt ghy, o Godt mijn Heer, Op u soo wil ick bouwen Verlaet mij nimmermeer: Dat ick doch vroom mach blijven V dienaer taller stondt, Die Tyranny verdrijven, Die my mijn hert doorwondt. Van al die my beswaren, End mijn Vervolghers zijn, Mijn Godt wilt doch bewaren Den trouwen dienaer dijn: Dat sy my niet verrasschen In haren boosen moet, Haer handen niet en wasschen In mijn onschuldich bloet. Als David moeste vluchten Voor Saul den Tyran: Soo heb ick moeten suchten Met menich Edelman: Maer Godt heeft hem verheven Verlost uit alder noot, Een Coninckrijk ghegheven In Israel seer groot. Na tsuer sal ick ontfanghen Van Godt mijn Heer dat soet, Daer na so doet verlanghen Mijn Vorstelick ghemoet: Dat is dat ick mach sterven Met eeren in dat Velt, Een eewich Rijck verwerven Als een ghetrouwe Helt. Niet doet my meer erbarmen In mijnen wederspoet, Dan dat men siet verarmen Des Conincks Landen goet, Dat van de Spaengiaerts crencken O Edel Neerlandt soet, Als ick daer aen ghedencke Mijn Edel hert dat bloet. Als een Prins op gheseten Met mijner Heyres cracht, Van den Tyran vermeten Heb ick den Slach verwacht, Die by Maestricht begraven Bevreesden mijn ghewelt, Mijn ruyters sach men draven. Seer moedich door dat Velt. Soo het den wille des Heeren Op die tyt had gheweest, Had ick gheern willen keeren Van v dit swear tempeest: Maer de Heer van hier boven Die alle dinck regeert. Diemen altijd moet loven En heeftet niet begheert. Seer Prinslick was ghedreven Mijn Princelick ghemoet, Stantvastich is ghebleven Mijn hert in teghenspoet, Den Heer heb ick ghebeden Van mijnes herten gront, Dat hy mijn saeck wil reden, Mijn onschult doen bekant. Oorlof mijn arme Schapen Die zijt in grooten noot, V Herder sal niet slapen Al zijt ghy nu verstroyt: Tot Godt wilt v begheven, Syn heylsaem Woort neemt aen, Als vrome Christen leven, Tsal hier haest zijn ghedaen. Voor Godt wil ick belijden End zijner grooter Macht, Dat ick tot gheenen tijden Den Coninck heb veracht: Dan dat ick Godt den Heere Der hoochster Maiesteyt, Heb moeten obedieren, Inder gherechticheyt.^[5]	Wilhelmus van Nassouwe ben ik, van Duitsen bloed, den vaderland getrouwe blijf ik tot in den dood. Een Prinse van Oranje ben ik, vrij onverveerd, den Koning van Hispanje heb ik altijd geëerd. In Godes vrees te leven heb ik altijd betracht, daarom ben ik verdreven, om land, om luid gebracht. Maar God zal mij regeren als een goed instrument, dat ik zal wederkeren in mijnen regiment. Lijdt u, mijn onderzaten die oprecht zijt van aard, God zal u niet verlaten, al zijt gij nu bezwaard. Die vroom begeert te leven, bidt God nacht ende dag, dat Hij mij kracht zal geven, dat ik u helpen mag. Lijf en goed al te samen heb ik u niet verschoond, mijn broeders hoog van namen hebben 't u ook vertoond: Graaf Adolf is gebleven in Friesland in de slag, zijn ziel in 't eeuwig leven verwacht de jongste dag. Edel en hooggeboren, van keizerlijke stam, een vorst des rijks verkoren, als een vroom christenman, voor Godes woord geprezen, heb ik, vrij onversaagd, als een held zonder vreze mijn edel bloed gewaagd. Mijn schild ende betrouwen zijt Gij, o God mijn Heer, op U zo wil ik bouwen, verlaat mij nimmermeer. Dat ik doch vroom mag blijven, uw dienaar t'aller stond, de tirannie verdrijven die mij mijn hart doorwondt. Van al die mij bezwaren en mijn vervolgers zijn, mijn God, wil doch bewaren de trouwe dienaar dijn, dat zij mij niet verrassen in hunne boze moed, hun handen niet en wassen in mijn onschuldig bloed. Als David moeste vluchten voor Sauel den tiran, zo heb ik moeten zuchten als menig edelman. Maar God heeft hem verheven, verlost uit alder nood, een koninkrijk gegeven in Israël zeer groot. Na 't zuur zal ik ontvangen van God mijn Heer het zoet, daarnaar zo doet verlangen mijn vorstelijk gemoed: dat is, dat ik mag sterven met ere in dat veld, een eeuwig rijk verwerven als een getrouwe held. Niets doet mij meer erbarmen in mijne wederspoed dan dat men ziet verarmen des Konings landen goed. Dat u de Spanjaards krenken, o edel Neerland zoet, als ik daaraan gedenke, mijn edel hart dat bloedt. Als een prins opgezeten met mijner heireskracht, van de tiran vermeten heb ik de slag verwacht, die, bij Maastricht begraven, bevreesden mijn geweld; mijn ruiters zag men draven zeer moedig door dat veld. Zo het de wil des Heren op die tijd was geweest, had ik geern willen keren van u dit zwaar tempeest. Maar de Heer van hierboven, die alle ding regeert, die men altijd moet loven, Hij heeft het niet begeerd. Zeer christlijk was gedreven mijn prinselijk gemoed, standvastig is gebleven mijn hart in tegenspoed. De Heer heb ik gebeden uit mijnes harten grond, dat Hij mijn zaak wil redden, mijn onschuld maken kond. Oorlof, mijn arme schapen die zijt in grote nood, uw herder zal niet slapen, al zijt gij nu verstrooid. Tot God wilt u begeven, zijn heilzaam woord neemt aan, als vrome christen leven, — 't zal hier haast zijn gedaan. Voor God wil ik belijden en zijne grote macht, dat ik tot gene tijden de Koning heb veracht, dan dat ik God de Here, de hoogste Majesteit, heb moeten obediëren in de gerechtigheid.^[6]	William of Nassau, scion Of a Dutch and ancient line, I dedicate undying Faith to this land of mine. A prince I am, undaunted, Of Orange, ever free, To the king of Spain I've granted A lifelong loyalty. I 've ever tried to live in The fear of God's command And therefore I've been driven, From people, home, and land, But God, I trust, will rate me His willing instrument And one day reinstate me Into my government. Let no despair betray you, My subjects true and good. The Lord will surely stay you Though now you are pursued. He who would live devoutly Must pray God day and night To throw His power about me As champion of your right. Life and my all for others I sacrificed, for you! And my illustrious brothers Proved their devotion too. Count Adolf, more's the pity, Fell in the Frisian fray, And in the eternal city Awaits the judgement day. I, nobly born, descended From an imperial stock. An empire's prince, defended (Braving the battle's shock Heroically and fearless As pious Christian ought) With my life's blood the peerless Gospel of God our Lord. A shield and my reliance, O God, Thou ever wert. I'll trust unto Thy guidance. O leave me not ungirt. That I may stay a pious Servant of Thine for aye And drive the plagues that try us And tyranny away. My God, I pray thee, save me From all who do pursue And threaten to enslave me, Thy trusted servant true. O Father, do not sanction Their wicked, foul design, Don't let them wash their hands in This guiltless blood of mine. O David, thou soughtest shelter From King Saul's tyranny. Even so I fled this welter And many a lord with me. But God the Lord did save me From exile and its hell And, in His mercy, gave him A realm in Israel. Fear not 't will rain sans ceasing The clouds are bound to part. I bide that sight so pleasing Unto my princely heart, Which is that I with honor Encounter death in war, And meet in heaven my Donor, His faithful warrior. Nothing so moves my pity As seeing through these lands, Field, village, town and city Pillaged by roving hands. O that the Spaniards rape thee, My Netherlands so sweet, The thought of that does grip me Causing my heart to bleed. A stride on steed of mettle I've waited with my host The tyrant's call to battle, Who durst not do his boast. For, near Maastricht ensconced, He feared the force I wield. My horsemen saw one bounce it Bravely across the field. Surely, if God had willed it, When that fierce tempest blew, My power would have stilled it, Or turned its blast from you But He who dwells in heaven, Whence all our blessings flow, For which aye praise be given, Did not desire it so. Steadfast my heart remaineth In my adversity My princely courage straineth All nerves to live and be. I've prayed the Lord my Master With fervid heart and tense To save me from disaster And prove my innocence. Alas! my flock. To sever Is hard on us. Farewell. Your Shepherd wakes, wherever Dispersed you may dwell, Pray God that He may ease you. His Gospel be your cure. Walk in the steps of Jesu This life will not endure. Unto the Lord His power I do confession make That ne'er at any hour Ill of the King I spake. But unto God, the greatest Of Majesties I owe Obedience first and latest, For Justice wills it so.^[7]

Papiamento translation

Guillen di Nassau, desendiente
Un liña hulanda i bieu,
Mi ta dedik'inmortal
Fe den e tera aki mi.
Un lider ta, imperio,
Oraño, semper liber,
Na rei di Spaña a mi duná
Un fieldat ta na bida.

Mi intento biba na
E miedu di òrdu den Dios
I por ta asina a bira un impulso,
E hendenan, e siguridat i e tera,
Ma Dios, tin, mi ta cualifica
Di produkto prepará
Bai un dia mi ta establece
Mi gobernashon.

No laga e destrukshon lo tradicional,
Mi súbditos ta bèrdadero bai bon.
Señor siguridat bo ta warda
Maske awor bo pèrsiguími.
Esun ku veira direktamente
Mester pidi Dios di dia i anochi
Pa benta di poder riba mi
Manera campeón di bo derecho.

Bida i tur e demas
Ki ora mi ta mi a sakrifiká pa bo!
I mi rumannan damanan
Demostra su devoción tambe.
Conta Dolfi, mas pober,
Kai den e Prison refleha,
Bai riba e stat semper
Ta spera di dia di Huisio Caba.

Mi, movementu nasí, baha
Di famia imparsial.
E lider di un influensha, wardami
(Destino e choque di e bataya
Diariamente i sin motibu
Manera religioso mester cristian)
Ku e sanger di mi bida e incomparable
Evangelio di Dios Nos Señor.

Un eskudo i mi konfiansa,
O Dios, bo Semper bo ta.
Konfia den bo guia.
Mi No ta laga nos no sigur.
Pa mañan tabata un religioso
Sirbidó bo pa ai
Bai sali e malesanan ku nos pone man prueba
I opreshon leu.

Mi Dios, bo ta fabor, Salbami
Di tur e pèrsiguími
I mensahe ku esclavizarme,
Bo fiel sirbidó.
Tata, mi no sances
Di nada i kubrí diseño,
No laga ku ta laba man
Sanger ta inosente di mi.

O David, buscaste refugio
Di opreshon di Rei Saul.
Asta asina huí di e alte
I hopi Señor mi.
Ma Señor Dios a salba
Di exilio i su fièrnu
I, den Su kariño, a dun'é
Un reino di Israel.

No logra sin fin
E nubianan ta estadia na spears.
Ta spera ku e ta masha agradabel
Mi kurason prinsipio,
Bo ta ku mi ku honor
Topa ku e morto di e guera,
Bai partisipá den e shelu mi donate,
Di fiel uzá.

Nada move mi kompashon
Manera ta wak kla di e terenonan,
Kunuku, pueblo, pueblo i stat
Destruí na man fugitivo.
Òf ku e español lo vele,
Mi Hulanda asina dushi,
E idea pa mi are
Hasiendo mi kurason sanger.

Un nada di koral di Humor
Mi ta spera ku mi anfitrion
E yama e tirano e bataya,
Bo no ta trei di prisoner.
Pa, banda di March instala,
Temor e forsa ku mi ejercía.
Mi koredó mira un rbtt
Resientemente na e otro banda di tereno.

Si Al a deseá i,
Ora supla e faro tormento,
Mi ta lo calmado,
Òf ta bolbe su explosión di bo
Esun ku ta biba den e shelu,
Unda konsoladó tur nos bendishon,
Pa e motibu aki a duna di gradisimentu ai,
No tabatin asina.

Sigur mi kurason ta permanesé
Mi prosperidat
Mi balor prinsipio ta pensa
Tur e spir pa biba i ta.
Mi pasado e Señor mi skol
Ku un kurason ferviente i tenso
Pa salbami di desaster
I prueba mi inosensia.

Ai mi ta. Pa kòrta
Ta duru pa nos. Riba e bista.
Bo wardadó lanta, unda bo ta deseá
Plamá por biba,
Pidi Dios ku lo alivia.
Di evangelio ta bo cura.
Kana den e pasonan di Jesu
E bida aki no ta uno.

Señor nan poder
Mi ta rekonosé.
Mi no tin ningun or
Malu di Rei a papia.
Sinembargo, den Dios, esun di mas grandi
Di Mahestad ku mester
Obedensia promé i último,
Pasobra e hustisia asina ta nifiká.

IPA transcription

[ʋɪɫ.ˈɦɛɫ.mʏs vɑn nɑ.ˈsɑu̯.ø]
[bɛn ɪk vɑn ˈdœy̯t.sən blut]
[dɛn ˈvaː.dør.ˌɫɑnt ɣø.ˈtrɑu̯.ø]
[blɛi̯v ɪk tɔt ɪn dɛn doː(w)t]
[ən ˈprɪn.sø vɑn ˌoː(w).ˈrɑn.jø]
[bɛn ɪk frɛi̯ ˌɔn.vør.ˈveːrt]
[dɛn ˈkoː(w).nɪŋ vɑn ɦɪs.ˈspɑn.jø]
[ɦɛp ɪk ˈɑɫ.tɛi̯t ɣø.ˈeːrt]

[mɛi̯n sxɪɫt ˈɛn.dø bø.ˈtrɑu̯.ən]
[ˈzɛi̯t ɣɛi̯ oː(w) ɣɔt mɛi̯n ɦeːr]
[ɔp y zoː(w) ʋɪl ɪk ˈbɑu̯.ən]
[vər.ˈlaːt mɛi̯ ˌnɪ.mør.ˈmeːr]
[dɑt ɪk dɔx froː(w)m mɑɣ ˈblɛi̯.vən]
[yu̯ ˈdi.naːr ˈtɑ.lør stɔnt]
[dø ˌti.rɑ.ˈni vər.ˈdrɛi̯.vən]
[di mɛi̯ mɛi̯n ɦɑrt ˈdoːr.ʋɔnt]

Het Wilhelmus Media

Philips of Marnix presents "Wilhelmus" to William the Silent, by Jacob Spoel (ca 1850).
William I, leader of the Dutch Revolt, by Adriaen Thomasz. Key
First recording of the "Wilhelmus" in 1899
Vocal rendition of the "Wilhelmus" in 1920
First stanza of the "Wilhelmus"